Covid-19 en het (over)leden van ondernemingen

Ingevolge de beslissingen genomen in het kader van de strijd tegen de verspreiding van het COVID-19 virus in België worden de ondernemingen geconfronteerd met belangrijke moeilijkheden in het kader van hun bedrijfsvoering.

Bepaalde maatregelen werden aangenomen om de impact op bedrijven van deze maatregelen om de verspreiding van het virus in te dijken te beperken. In dat opzicht hebben de regeringen, zowel op federaal als op regionaal vlak, zich volmachtsbesluiten doen toekennen die hen moeten toelaten alle nuttige maatregelen te treffen en dringend elke probleemsituatie aan te pakken in het kader van de Covid-19 crisis en haar gevolgen. Deze bevoegdheden omvatten met name de mogelijkheid om wetteksten aan te passen die betrekking hebben op de door de crisis getroffen domeinen en die onder hun bevoegdheid vallen.

Deze bijdrage geeft een niet-exhaustief overzicht van de belangrijkste

1. financiële steunmaatregelen ten behoeve van ondernemingen om hun tijdelijke financiële moeilijkheden te overwinnen
2. de bijzondere bepalingen die zijn aangenomen om het houden van algemene vergaderingen en vergaderingen van de bestuursorganen mogelijk te maken rekening houdend met de huidige regels inzake sociale afstand
3. nieuwe mogelijkheden omtrent de opschorting van inbeslagnames en faillissement
4. wijzigingen met betrekking tot de verlijden van notariële akten
5. nieuwe regels met betrekking tot de termijnen die van toepassing zijn in het kader van het instellen van rechtsvorderingen en lopende burgerrechtelijke procedures

Vanwege de veranderende aard van de situatie passen de uitvoerende en wetgevende instanties deze maatregelen voortdurend aan en breiden ze uit, zodat deze analyse betrekking heeft op de maatregelen die op het moment van schrijven van kracht zijn en noodzakelijkerwijs moet worden aangepast aan de ontwikkelingen op het gebied van wet- en regelgeving.

Financiële steunmaatregelen

Hinderpremie – De regeringen van het Waalse, Vlaamse en Brussels Hoofdstedelijk gewest voorzien in de toekenning van premies voor ondernemingen die verplicht werden om de deuren te sluiten ingevolge de maatregelen genomen in het kader van de Covid-19 crisis. De toekenningsvoorwaarden, de termijnen waarbinnen de aanvragen moeten ingediend worden en de grootte van de toegekende premies variëren naargelang het gewest.

Uitstel van betaling van kredieten – Er kan een uitstel van betaling worden gevraagd voor kredieten toegekend aan ondernemingen voor maximum zes maanden.

Tijdens deze periode is de onderneming niet verplicht om haar krediet terug te betalen wat het kapitaal betreft, de intresten blijven wel opeisbaar. De duur van het krediet zal dus verlengd worden met de duur van het uitstel van betaling.

Deze mogelijkheid bestaat voor (i) kredieten met een vast afbetalingsplan, (ii) kaskredieten en (iii) vaste voorschotten. Zij is wel voorwaardelijk, meer bepaald, het bestaan van betalingsmoeilijkheden door een verlaagd omzetcijfer of activiteit, het beroep doen op het stelsel van tijdelijke of volledige werkloosheid of de verplichting van overheidswege tot het sluiten van de onderneming in het kader van de maatregelen genomen tegen de verspreiding van het virus. De onderneming die wil genieten van een uitstel dient haar zetel in België te hebben en mag geen betalingsachterstand hebben voor de lopende kredieten, haar belastingen of sociale bijdragen.

In de praktijk dient elke persoon die betalingsuitstel wil aanvragen, contact op te nemen met haar bank, die bewijzen opvragen zal om er een gevolg aan te kunnen verlenen. De banken mogen geen dossierkosten noch administratieve kosten aanrekenen met betrekking tot de vraag omtrent uitstel van betaling.

Staatsgarantie met betrekking tot nieuwe kredieten – Een nieuwe wet kent de Koning de mogelijkheid toe om een staatsgarantie te verlenen voor nieuwe kredieten en kredietlijnen voor een duurtijd van hoogstens één jaar aan levensvatbare niet-financiële bedrijven, aan KMO’s, aan zelfstandigen en VZW’s. Het Koninklijk Besluit dat de voorwaarden en modaliteiten omtrent de toekenning van deze garantie zal bepalen wordt eerstdaags verwacht. Gelijkaardige maatregelen worden genomen op het niveau van de gewesten.

BTW, bedrijfsvoorheffing, belastingen, onroerende voorheffing – Andere financiële ondersteuningsmaatregelen aan bedrijven worden voorzien door de regering, zoals onder meer de mogelijkheid om :

• De betaling van de bedrijfsvoorheffing, de BTW, de vennootschapsbelasting, de werkgeversbijdrage op vlak van sociale zekerheid en de onroerende voorheffing voor boekjaar 2020 uit te stellen;
• De aangifte vennootschapsbelasting, de BTW aangifte en de jaarlijkse klantenlijst uit te stellen ;
• De vrijstelling van intresten of het opleggen van boeten voor de niet-betaling van sociale zekerheidsbijdragen,  inkomstenbelasting en vennootschapsbelasting, BTW enz.

Tijdelijke werkloosheid – Bepaalde specifieke maatregelen op het vlak van arbeidsrecht, zoals het instellen van specifieke maatregelen inzake tijdelijke werkloosheid, werden aangenomen. Gelet op de omvang en het technische karakter ervan, verwijzen wij de lezer dor naar andere bijdragen over dit punt.

Algemene vergaderingen en collegiale organen van bestuur

Er zijn optionele en tijdelijke maatregelen afgekondigd wat betreft de vergaderingen en algemene vergaderingen die moeten of zouden moeten plaatsvinden of waartoe wordt opgeroepen tussen 1 maart 2020 en 3 mei 2020.

De reeds verstuurde oproepingen kunnen worden gewijzigd om te kunnen genieten van de nieuwe maatregelen. Anderzijds kunnen de vergaderingen en algemene vergaderingen samengeroepen voor 3 mei 2020 worden gehouden overeenkomstig de nieuwe regels, zelfs indien deze plaatshebben na deze datum.

Algemene vergaderingen – Twee opties worden geboden :

• Het houden van de algemene vergadering volgens de bijzondere modaliteiten verbonden aan de pandemie Covid-19 

Het bestuursorgaan kan aan alle deelnemers aan de algemene vergadering verplichten om hun rechten uitsluitend uit te oefenen hetzij door op afstand hun stem uit te brengen voor de algemene vergadering door middel van brief (door een stemformulier ter beschikking gesteld of gepubliceerd op de Website), hetzij door een volmacht te verlenen voor de algemene vergadering, desgevallend aan een volmachthouder die een door het bestuursorgaan aangestelde persoon is.

Deze maatregelen hebben tot doel om de fysieke aanwezigheid van de deelnemers op algemene vergaderingen te beperken die zich hierdoor afspeelt in beperkte kring (met de leden van het bestuursorgaan en, in voorkomend geval, de leden van het bureau van de algemene vergadering, de commissaris en eventueel de aangestelde volmachthouder) en die, voor zover zij niet voor een Notaris moet worden gehouden, kan gehouden worden vanop afstand (bijvoorbeeld door middel van telefoonconferentie of videoconferentie.)

Daarenboven, is het mogelijk om een algemene vergadering op afstand te organiseren door middel van een elektronische communicatiemiddel zoals bepaald in artikel 7:137 van het Wvv en dit zelfs zonder statutaire machtiging.

• Uitstellen van de algemene vergadering tot de situatie is genormaliseerd

 

Het bestuursorgaan kan er ook voor kiezen om de gewone algemene vergadering uit te stellen tot een latere datum (waarop de situatie zou moeten genormaliseerd zijn), zelfs indien ze reeds werd samengeroepen. Daartoe is voorzien in een uitstel met tien weken om een bepaald aantal beslissingen te nemen binnen de wettelijke termijnen, zoals de verplichting om de jaarrekeningen voor te leggen aan de algemene vergadering binnen een termijn van zes maanden na het afsluiten van het boekjaar of de verplichting om de jaarrekening en andere documenten neer te leggen bij de NBB binnen de zeven maanden na het afsluiten van het boekjaar.

Het bestuursorgaan kan ook elke bijzondere of buitengewone algemene vergadering die reeds bijeengeroepen werd uitstellen, tenzij (i) in het geval van de toepassing van de alarmbelprocedure indien het eigen vermogen negatief is of dreigt te worden of (ii) de oproeping heeft plaatsgevonden op vraag van de commissaris of aandeelhouders overeenkomstig het nieuwe Wetboek Vennootschappen en Verenigingen.

Bestuursorgaan – Het collegiaal bestuursorgaan kan, niettegenstaande van toepassing zijnde statutaire bepalingen :

• Elke beslissing nemen bij eenparig schriftelijk besluit of
• Elke vergadering houden door middel van elk telecommunicatiemiddel dat gezamenlijke besluitvorming toelaat, zoals telefonische- of videoconferenties , tenzij voor de beslissingen die bij authentieke akte moeten worden vastgesteld (in het geval waarvan de fysieke aanwezigheid van een mandataris, lid of niet van het bestuursorgaan, is vereist).

Beslag en faillissement – opschorting

De regering heeft opschortingsmaatreglen goedgekeurd met betrekking tot ondernemingen in moeilijkheden ingevolge de COVID-19 die in goede gezondheid waren tot 18 maart , om ze derwijze te beschermen als schuldenaar tegen beslag en het faillissement. De ondernemingen die gedekt worden door deze nieuwe wetgeving omtrent insolvabiliteit genieten automatisch en tijdelijk van een wettelijke opschorting.

Dit betekent dat:

• De onderneming beschermd is tegen beslagmaatregelen;
• De onderneming niet failliet kan verklaard worden op vraag van een van haar schuldeisers (maar wel op vraag van het openbaar ministerie of op aangifte van de schuldenaar zelf);
• De lopende overeenkomsten niet kunnen worden ontbonden omwille van gebrek aan betaling;
• De schuldenaar tijdelijk niet verplicht is om over te gaan tot faillissement op bekentenis;
• De termijnen van het gerechtelijk reorganisatieplan worden verlengd;
• De ondernemingsrechter beslist of een schuldenaar kan genieten van deze opschorting indien zij wordt ingeroepen ter verdediging.

Dit wil niet zeggen dat ondernemingen een vrijgeleide krijgen om misbruik te maken van de situatie : de voorzitter van de bevoegde ondernemingsrechtbank kan op ieder ogenblik, op verzoek van een schuldeiser, de wettelijke opschorting opheffen.

Dit regime is niet van toepassing op ondernemingen die zich, voor deze crisis, reeds in staat van faillissement bevonden, maar enkel op ondernemingen die in goede financiële gezondheid waren op 18 maart, maar die moeilijkheden zouden kennen omwille van de coronacrisis.

Notariele aktes

Het verlijden van notariële aktes wordt verdaagd tot na het einde van de maatregelen getroffen door de federale regering ter voorkoming van de verspreiding van het coronavirus, met uitzondering van de dringende aktes.

Wat betreft ondernemingen, worden als dringend beschouwd, zonder dat dit ‘dringende karakter’ dient te moeten worden gemotiveerd, de operaties die een onmiddellijke economische impact voor de ondernemingen hebben zoals (i) operaties die een impact hebben op het maatschappelijk kapitaal van de vennootschap (kapitaalsverhoging, kapitaalsvermindering, inbreng en terugbetaling van inbreng, fusies, splitsingen en omvormingen,…); (ii) de aktes die dienen verleden te worden binnen een bepaalde termijn (vb. goedkeuring van jaarrekeningen) of aktes die dienen verleden te worden voor het einde van het boekjaar, (iii) de operaties waarvoor de documenten reeds zijn opgemaakt met een beperkte geldigheidsduur (vb. oproepingen algemene vergaderingen,…). Bovenop voormelde situaties, kan een dossier ook als dringend worden beschouwd, in functie van de concrete omstandigheden van het dossier.

Er werd een wetsvoorstel neergelegd met het oog op, onder andere, de mogelijkheid tot het ondertekenen op afstand van een notariële volmacht (vereist, bijvoorbeeld, in het kader van bepaalde onroerende transacties) via video-conferentie of het tekenen van (onderhandse) volmachten voor het verlijden van elektronische aktes, voor zover in elk van deze gevallen een aantal voorwaarden vervuld zijn, met inbegrip van de bestaande (beperkende) regels met betrekking tot de geldigheid van elektronische handtekeningen.

Rechtsvorderingen

Verlenging van de termijnen – De verjaringstermijnen en andere termijnen met betrekking tot het inleiden van een rechtsvordering bij een burgerlijke rechtbank die verstrijken vanaf 9 april 2020 tot en met 3 mei 2020 worden van rechtswege verlengd met een termijn van  een maand te rekenen vanaf het verstrijken van deze periode.

Dit geldt ook voor proceduretermijnen, de termijnen om een hoger beroep in te stellen als deze waarbinnen conclusies dienen te worden overgemaakt en neergelegd.

Het verval van eventuele navolgende termijnen wordt van rechtswege aangepast overeenkomstig de duur van deze verlenging. Concreet, de eerste termijn is verlengd tot 3 juni 2020 en de navolgende termijnen worden verlengd met evenveel dagen.

Partijen kunnen echter, in onderling akkoord, beslissen om de initiële kalender te behouden of overeenkomen om nieuwe termijnen vast te stellen en zodoende een nieuwe minnelijke conclusiekalender vastleggen.

Indien de voortzetting van een procedure dringend is, kan de Rechtbank, op basis van een gemotiveerd verzoek, de verlenging van de proceduretermijnen uitsluiten.

Schriftelijke procedure – Alle zaken die vastgesteld zijn voor pleidooi in een zitting in de periode tussen 11 april 2020 tot en met 3 juni 2020, en waarin alle partijen conclusies hebben neergelegd, worden automatisch in beraad genomen op basis van de conclusies en de stukken die werden neergelegd, en dit zonder pleidooi.

De schriftelijke procedure wordt dus de regel tijdens deze afwijkende periode.

Een partij kan zich tegen deze schriftelijke procedure verzetten door de Rechter hiervan schriftelijk en gemotiveerd in kennis te stellen uiterlijk een week voor de datum van de vastgestelde zitting. De Rechter kan dan beslissen om de zitting te houden, eventueel via video-conferentie, om de zitting te verdagen naar een later (bepaald of onbepaald) tijdstip of om de zaak in beraad te nemen zonder pleidooien. De beslissing is niet vatbaar voor enig rechtsmiddel. De Rechter kan partijen evenwel uitnodigen om hem mondelinge toelichting te verschaffen, eventueel via video-conferentie, over bepaalde punten.

Indien alle partijen zich verzetten tegen de schriftelijke procedure, dan wordt de zaak verdaagd naar een nader te bepalen tijdstip of een bepaald tijdstip en dit volgens de beschikbaarheden van de desbetreffende rechtbank.